Lịch sử xuất hiện từ Di cư môi trường

Báo cáo thứ nhất của IPCC có đề cập đến thuật ngữ: “envirnmental refugee” (nghĩa là tị nạn môi trường) để nói đến những người phải thay đổi chổ ở do sự suy thoái về đất, lũ lụt hay hạn hán [IPCC, 1990]. Theo quan điểm của Norman Myers, “environmental refugee” là những người phải di dời khỏi nơi họ sinh sống do sinh kế không an toàn trước những tác động của hạn hán, xói mòn đất, xa mạc hóa và các vấn đề môi trường khác [Myers, 1993]. 

Đến năm 1996, IPCC sử dụng thuật ngữ: “ecological refugees” (nghĩa là tị nạn sinh thái) nhằm chỉ những ai đó phải rời bỏ nơi mình ở do các thảm họa tự nhiên [IPCC, 1996]. Thuật ngữ “environmental refugees” vẫn được sử dụng cho đến báo cáo thứ ba của IPCC [IPCC, 2001]. Một thuật ngữ khác liên quan tị nạn được Biermann và Boas đưa ra đó là: “climate refugee” (nghĩa là tị nạn khí hậu) để nói về những người di dời chổ ở do tác động trực tiếp của BĐKH (bao gồm trong và ngoài biên giới) như nước biển dâng, các hiện tượng thời tiết cực đoan, hạn hán và suy thoái nước [Biermann và Boas, 2007, trang 8]. Và đến báo cáo thứ 4 của IPCC thì từ “refugees” (tị nạn) đã không còn sử dụng nữa và thay vào đó là thuật ngữ: “environmental migration” (nghĩa là di cư môi trường) [IPCC, 2007, trang 365].

Như vậy khởi điểm từ những năm 1996, đên nay di cư môi trường đã được chia sẻ rộng đến giới khoa học và người dân. Di cư môi trường hiện nay không đơn thuần chỉ tác động bởi yếu tố kinh tế. Tác động của biến đổi khí hậu trong thế kỉ 21 này sẽ là một thách thức lớn đối với các nhà hoạch định chính sách liên quan đến vấn đề di cư con người [Minh Đến, 2015].

Trương Minh Đến

.....................................

Tài liệu tham khảo

IPCC, 1990:  Climate change:  The IPCC impact assessment (1990). Report prepared for Intergovernmental Panel on Climate Change by Working Group II; [W.J. McG. Tegart, G.W. Sheldon & D.C. Griffiths (Eds.)]. Canberra: Australian Government Publishing Service.

IPCC, 1996: Climate change 1995: Impacts, adaptations and mitigation of climate change—Scientific-technical analysis.Contribution of Working Group II to the second assessment report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge: Cambridge University Press

IPCC, 2001: Climate change 2001: Impacts, adaptation, and vulnerability. Contribution of Working Group II to the second assessment report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge: Cambridge University Press.

IPCC, 2007: Climate change 2007: Impacts, adaptation and vulnerability. Contribution of Working Group II to the fourth assessment report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge: Cambridge University Press

Myers, N. , 1993: Environmental refugees in a globally warmed world. BioScience, 43(11), p.752–761

Biermann, F. & Boas, I. ,2007: Preparing for a warmer world: Towards a global governance system to protect climate refugees. Global Governance Working Paper No. 33