Các dịch vụ chính của đất ngập nước

ĐNN mang nhiều giá trị về đa dạng sinh học, văn hóa, khoa học, và giá trị kinh tế,…Dưới đây là một số dịch vụ chính mà ĐNN mang lại.

 * Dịch vụ kiểm soát lũ lụt

Làm chậm dòng chảy:  Những diện tích ĐNN gần với đầu nguồn của các dòng sông, dòng suối có thể làm chậm dòng nước mưa và nước do tuyết tan khiến cho các dòng nước này không chảy thẳng vào nguồn nước. Điều đó giúp ngăn ngừa những cơn lũ bất ngờ, gây thiệt hại lớn ở phía hạ nguồn.

Các hồ chứa nước lũ tự nhiên: Các bãi bồi của các dòng sông chính đóng vai trò như những hồ chứa nước lũ tự nhiên, cho phép lượng nước dư thừa lan toả ra một vùng rộng lớn và điều này giúp làm giảm độ sâu cũng như vận tốc của nước lũ. Nếu chúng ta tháo cạn các bãi bồi và xây dựng trên chúng, dòng nước lũ sẽ bị dồn vào các hàng lang rất hẹp. Điều này sẽ làm cho đỉnh lũ cao hơn và nước lũ di chuyển nhanh hơn.

Bảo vệ trước bão lớn, triều cường: các diện tích ĐNN ven biển, như các rạn san hộ, các rừng ngập mặn, các bãi thuỷ triều, các vùng đồng bằng và cửa sông có thể giảm thiểu các thiệt hại do bão và triều cường gây ra bằng cách hoạt động như những lá chắn cơ học giúp làm giảm chiều cao cũng như tốc độ của nước. Thảm thực vật của ĐNN như rừng ngập mặn, vùng đầm lầy có thể liên kết các vùng bờ biển lại với nhau và làm giảm xói mòn do bão và triều cường gây ra.

* Bổ sung nước ngầm

Công ước Ramsar công nhận tầm quan trọng của những liên hệ giữa nước ngầm và ĐNN (cả trên mặt đất lẫn dưới mặt đất) và đã đưa ra hướng dẫn về quản lý nước ngầm cho ĐNN. Công ước này cũng công nhận các vùng núi đá vôi ngầm và các hệ thống thuỷ văn hang động là một dạng ĐNN cụ thể. Những diện tích ĐNN dưới mặt đất này liên quan chặt chẽ với nước ngầm. Hang Skocjan – điểm Ramsar và điểm di sản thế giới – nằm ở Slovenia (vùng trung tâm/đông nam Châu Âu là một ví dụ điển hình. Hang này chứa một dòng sâm ngầm với nguồn cung nước là nước mưa. Ở đây, mực nước ngầm dao động hơn 130 m. Một cộng đồng các loài động thực vật vô cùng độc đáo đã thích nghi được với những điều kiện đầy thách thức này để tiếp tục phát triển.

* Dịch vụ cung cấp

Các HST ĐNN cung cấp nhiều loại sản phẩm cho cuộc sống, trong đó quan trọng là:

i) Cung cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất: Tài nguyên nước ngọt được lưu trữ trong các sông ngòi, hồ ao;

ii) Cung cấp lương thực, thực phẩm: các thủy hải sản nước ngọt và nước lợ và nước mặn ven bờ, lúa gạo, đặc biệt là ở hai đồng bằng lớn nhất cả nước (ĐBS Hồng và ĐBS Cửu Long).

*  Dịch vụ Văn hóa-tinh thần:

             Các HST đất ngập nước bao gồm các bải biển, các vùng hồ… tao lên những cảnh quan đặc biệt ngoạn mục và trong lành, rất thuận lợi cho các dịch vụ du lịch, nghỉ dưỡng, sáng tác. Du lịch, đặc biệt là du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng đang trở thành ngành kinh tế quan trọng của đất nước.

Hình: Danh thắng Tràng An, Ninh Bình (Ảnh: Minh Đến)

* Dự trữ đa dạng sinh học

ĐNN được đánh giá là một trong những nơi có trữ lượng đa dạng sinh học rất cao. Nó là nơi sinh sống của nhiều loài quí hiếm. Lưu vực Amazon chứa số lượng các loài cá nước ngọt lớn nhất trên thế giới – hơn 3000 loài, nhiều loài trong số đó là công cụ phát tán các hạt giống cây trồng. Loài cá da trơn Piramutaba Brachyplatystoma vaillantii được cho là có thể di trú (di cư) hơn 3.300 km từ các vùng đất nuôi dưỡng gần cửa sông Amazon đến các vùng đất thuận lợi trong thời gian đẻ trứng thuộc các nhánh sông Andean ở độ cao 400 m so với mực nước biển.